ЛА ПĂНĂЂУР
Кîнд ам фуост иеу мик, ам фи авут вро 10-11 ањи, мума миеа м-а лăсат сă мă дук ку ујка Стојђин ла пăнăђур, ла Петруоцî. Îн дзăауоа дă Покропие ие пăнăђур îнкă дîн бăбăлук: – ње повăастăие îнтр-о дзî дă јарнă ла муоарă муошу Вуоја Зăнă.
Ам пљекат прîн кинђие д-акасî ку карул пљин дă копии. Прîнтрă копии, îн кар шîађе шî баба Стојна, мума луи ујка Стојђин. Îн туот анул иеа сă дуѕие ла пăнăђур, кă ”ну шћие да-л îи мăи кîнтă кукул шî ла ан”, кум îн туот анул ње спуње. Îн кар ам мăи луват: фîн дă ваѕии, котаул дă кољиеашă, брîндзă дă ла стîнă, слăњинă-фăњинă, шî туот ѕие ње трăабе.
– Кум ацî пљекат до шћим мушу Вуојо! Спуње-ње ту нуоао кум а фуост ла пăнăђур, наре рăбдаре Милă лу Ђиеа, стîнд ку уоки пре дамă, сă нуи факă трăкăљицă….
Туоатă љумња, прă атуњѕи а трас дă сара ла пăнăђур. Ну са путут îнтр-о дзî дуѕие ш-îнтуораѕие дă ла Петруоцî. Сара са дăспринс ваѕиљи, с-а фăкут фуоку îнгă кар. Фуокул а фуост бун прîнту веђиеаре, прîнту цîнцари, шî са фăкут шî кољиешă ла фуок. Дупă ѕие ам ѕинат, копии са кулкат ку баба îн кар. Дар аи марии а стат туоатă нуоапћа прîнгă кар, а стат дă вуорбă ку аи-лалцî каре а вењит ла пăнăђур. Иеу ам аскултат, пăнă-н вро вриеаме ла повиешћи, шî ам до адурмит прă ун страњи супт кар.
Îн рăсăрит дă Суоаре њ-ам помењит. Њ-ам дусî ла рîу сă ње спăлăм прă уоки, сă ње лувăм урдуориљи дă ла уоки. Њ-ам îнбрăкат îн цуоаље дă zиуок, њ-ам пепћенат… Фиеаћиљи с-а румењит, ш-апус галбињи ла гушă, с-а кићит ку бусујок ла уриеаке….Ла пăнăђур сă виње сă с-арăаће кîт-е уомул дă богат. Кîт-е дă газдă, кîцî копии аре, аре врун бекиеар д-îнсурат, вро фатă дă меритат…
Ујка Стојђин о сă пљиеаѕие сă вадă кум ие цăна ла стуоакă. Баба Стуојна ку фиеаћиљи сă дуѕие сă сă проîмбље прîн пăнăђур. фиеаћиљи вриеу сă сă каре пре врîћањицă. Прă миње мă ласă сă пăзăск карул шî фаѕиљи, пăнă иеи туоцî сă проîнблă.
Стау иеу аша прîнгă кар. Ам дат апă шî фîн ла ваѕии… ње повăастăие мошу Вуоја Зăнă îнтро дзî дă јарнă ла муоарă.
– Kolko ceniš krave, sinko? Мă трăзîи ку ун мустăѕиуос îнгă миње.
– Ну ѕћиу срîбиеашће, ну шћиу…
– Ооо, пă туиш даи нуоштри: дзîѕие уомул.
– Дă унђе-ш ту копиље?
– Дă ла Слана, ам вињит ку ујка Стојђин ла пăнăђур, îи спун иеу.
– Прîн туот пăнăђурул трекуи, шî прă Стојђин нул вăдзуи. Спуњи-и кă ла ашћиет ла миеанa кобиљанулуи, кîнд ва вењи. Спуњие-и кă ла ашћатă Трăилă дă ла Осăњица: спунîнд-м аст-а сă дусă Тăилă.
Н-а трекут мултă вриеаме, аzиунсă ујка Стојђин ку ујна. Ујна ш-а кумпăрат муотке дă бумбак, суоарће шî суоарће дă фăрбури, пîндзă дă шифуон… Ујка стојђин ш-а кумпăрат: дуоао фурѕи дă љиеамн, о сапă, ун трîнăкуоп, ун клăбăац д-астрăган…
Кîнд-и спусă-и луи ујка Стојђин кă ла кăтат Трăилă, мă лув-а дă мîнă, шî пљекарă с-л афлăм. Î-л афларăм ла миеанă, шăдзîнд ла ун астал ку мăи ун уом. Кîнд-л вăдзу Тăилă прă ујка Стојђин, сă îнбрăцăшарă, сă цукарă ку лакрими ла уоки.
– О бре, Трајо, дă кîнд ну њ-ам вăдзут, ам ш-îнбăтрîњит. Ѕие мăи фаѕи, ѕие мăи лукри ла Омољул тăу? – Îнтрабă ујка.
– Ну-е баш биње Ђинă, дă кîнд њ-а пусî монопол ла саре, туот мăи рăау миеарzие. Ѕиндзăѕи дă уои, триедзăаѕие дă нуоаћиње, ш-о сутă дă миеи виндуи астăдзî. Љ-е луварă прă туоаће нîшће Босанцî. Њe спуње нăказу-л, Трăилă дă ла Омољи.
– О бре, Трајо, акум пућием сă биеам арвăлукул, дзîѕие ујка.
– Аша-е Ђинă, a-и сă биеам арвăлукул. Ăста-е zињерул миеу, Флорикă,.. Ш-ћи к-ам шî ун њепуоцăл? Сă лабдă Трăилă.
– А миеаље фиеаће-с миѕи, дар копилул ăста ми комшîие, а вињит ку нуои ла пăнăђур; Сă лабдă шî ујка Стојђин, сă ну фие îнтрекут.
Аzунсă шî менzиу, кобиљану, шî ње îнтрабă, ѕие сă бием, шî ѕие сă мîнкăм?
– Аду-ње, порîнѕиеашће Траја, карње дă миеал, пипаркă фритă, крăстăвиецî мурацî, погаѕие, шî пивă кîт пућием сă биеам. А, дăкă копилу ну биеа пивă, адуи луи клакер, дар сă фие биње рîаѕие.
Ам, мîнкат ш-ам бăут, шî ла повиешћи ам аскултат, ка шî вуои а кум дă ла миње, кум вă спун иеу, ње спуње мошу Вуоја Зăнă.
A повăстуит ујка Стојђин ку Траја, кум а фуост иеи ла Солун, кум а трекут мунцîљи Арнăуцîлор, кум а трîгуит ку иеи. Иеи љ-а дат луор плумби, јар иеи љ-а дат мîнкаре. Аша а фуост а тунѕиеа, îн ратул д-îнăинће.
Аста а фуост парћеа а дîн тîњи, дă ла пăнăђур.
Ам скрис, дупă кум îм мăи дау ауминће, îн дзăауоа дă Покропие, анул 7523, луна луи коптуори (07), дзăауоа а 21-а.
Nikola German